فراسوی خبر ... آدینه 21 اسفند

مصلحت نظام یا مصلحت خامنه ای؟

جعفر پویه

بعد از سپری شدن دو هفته از دیدار نمایندگان مجلس خبرگان با خامنه ای، متن جدیدی از سخنان او در این دیدار منتشر شده است. به چه دلیل این سخنان با تاخیر دو هفته‌ای منتشر می شود کسی نمی داند. اما از شواهد می شود اینگونه برداشت کرد که آنچه به عنوان سخنان او منتشر شده بود، مورد گمانه زنیهای متفاوت قرار گرفته که اکنون برای پاسخگویی به شبهات پیش آمده اینگونه اقدام می شود. در متن تازه منتشر شده نکاتی وجود دارد که باید توجه بیشتری به آنها کرد. از آن جمله برخورد خامنه ای با مجمع تشخیص مصلحت نظام و موقعیت آن در تصمیم گیریهای در مجموعه نظام است. طبق نظرات خمینی، بنیانگذار رژیم، برای حفظ قدرت و برجا ماندن "نظام" می توان حتا واجبات دین را نیز منحل کرد. این مهم که یکی از بدعتهای عجیب اوست، به عهده مجمع تشخیص مصلحت گذاشته شده است. همچنین مجمع تشخیص طبق قانون اساسی، مرجع داوری در اختلاف بین نهادهای حکومتی است. به همین دلیل در صورت وجود اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان بر سر قوانین، داوری نهایی به عهده مجمع تشخیص است. نظر مجمع در این گونه مواقع تصمیم نظام و لازم الاجراست. همینگونه است داوری در صورت بروز مناقشه بین نهادها و یا جریانات داخلی نظام که مجمع تشخیص مصلحت آخرین مرحله و نقطه پایان آن است. با چنین قدرتی که مجمع تشخیص مصلحت دارد، می تواند در هر موردی که صلاح می داند وارد مناقشات شده و با در نظر گرفتن مصلحت نظام، نظر نهایی خود را بدهد. اما خامنه ای در دیدار نمایندگان مجلس خبرگان در مورد مجمع نظر تازه ای ابراز می کند و می گوید: "حالا من دیدم مثلاً این روزها طرحى که در مجمع تشخیص است، مورد توجه است. البته معلوم است این طرح وقتى که در مجمع تشخیص مطرح بشود، بالاخره نظر مجمع، نظر مشورتى است، این پیش ما خواهد آمد و آن چیزى را که معتقَد ماست، اعمال می‌کنیم و به‌عنوان سیاست کلى گفته می‌شود." اینگونه خامنه ای نظر مجمع تشخیص مصلحت که باید تصمیم نهایی باشد را "مشورتی" اعلام می کند و خود را برتر از هر نهاد و مرجع تصمیم گیری می نامد. او بر این نکته انگشت می گذارد که نظر مجمع پیش "ما" خواهد آمد و " آن چیزى را که معتقَد ماست، اعمال می‌کنیم". این برخورد هم باز می گردد به ابتدای سخنرانی که او با توسل به آیه "اطیعو الله و اطیعو الرسول و اولی الامر منکم" خود را اولی الامر دانست و تا حد اولیاء الله بر کشید. او که در این روز با ضمیر سوم شخص جمع خود را "ما" می نامد، تصمیم مجمع تشخیص برای برون رفت از بحران رژیم که همانا مناقشه بر سر عملکرد شورای نگهبان در انتخابات است را هیچ می گیرد و اینگونه شورای نگهبان را برتر از مجمع تشخیص می نامد. معلوم نیست که از این به بعد در صورت کشاکش بین مجلس و شورای نگهبان آیا بازهم حرف نهایی را مجمع تشخیص خواهد زد یا خیر؟ اما خامنه ای در این باره می گوید: "شکى نیست که شوراى نگهبان وظایفى قانونى دارد. به این وظایف مصرح در قانون اساسى - که نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیتها و این چیزهاست - باید تعرض نشود." اینکه طبق قانون اساسی رژیم، شورای نگهبان وظیفه نظارتی خود را تا حد "نظارت استصوابی" برکشیده و انتخابات رژیم را همچون تیول در اختیار خود گرفته و هر کس را که نخواهد از این دایره بیرون می راند، چیزی است که مورد تصدیق خامنه ای قرار می گیرد. و اینگونه اعمال و بی قانونیهای این نهاد تحت اختیار خود را محافظت کرده اجازه تعرض به قدرت آنرا به هیچ کس حتا مجمع تشخیص مصلحت نظام نمی دهد. با این حساب، بی فایده بودن تلاش مجمع تشخیص برای تدوین "سیاستهای کلی انتخابات" که با نوید تشکیل یک "کمیسیون انتخابات" شروع و مشغول به کار شد از هم اکنون مسلم است. اما از آن بدتر خدشه ای است که خامنه ای به قدرت و موقعیت این نهاد بیرون از کنترل خود وارد آورد. اینگونه نه تنها مجمع تشخیص مصلحت نظام کارکرد خود را از دست می دهد بلکه، رژیم هرچه بیشتر به سمتی می رود که همه نهادهای موازی با قدرت بی حد و حصر ولایت خامنه ای از مفهوم اولیه خالی شده و بی خاصیت گردند. زیرا او به عنوان نماد رژیم استبدادی مذهبی حاکم هیچگونه مرجعی را بیرون از دایره کنترل و اختیارات خود برنمی تابد.